Vảy nến là bệnh da liễu mạn tính có thể gặp trong đời sống hằng ngày với biểu hiện rất đa dạng. Vậy cách nhận biết bệnh vảy nến ra sao và có những phương pháp điều trị gì? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết sau đây nhé!
Bệnh vảy nến là gì?
Vảy nến là sự gia tăng phát triển các tế bào da quá mức. Thông thường các tế bào da thường được tạo ra và thay thế sau mỗi 3 đến 4 tuần, nhưng khi mắc bệnh vảy nến, quá trình này chỉ mất khoảng 3 đến 7 ngày.
Bệnh vảy nến là một bệnh mạn tính (chưa có cách điều trị khỏi hoàn toàn) gây viêm trên da với đặc trưng bằng các vùng da dày, đỏ, có những mảng bám hình dạng giống vảy.
Phân loại bệnh vảy nến
- Vảy nến mảng (Plaque psoriasis): hay gặp chiếm 80 – 90%. Các triệu chứng thường thấy là: khô da, tổn thương đỏ, vùng tổn thương tăng lên dạng vảy bạc có thể bong tróc. Vị trí hay gặp: khuỷu tay, đầu gối, da đầu.
- Vảy nến thể nghịch (Inverse psoriasis): còn gọi là vảy nến da tiết bã, xuất hiện ở các nếp gấp cơ thể. Loại vảy nến này có xu hướng ẩm ướt hơn so với các thể khác, gây cảm giác rất khó chịu nhưng không gây bong tróc.
- Vảy nến thể giọt (Guttate psoriasis): xuất hiện sau khi bị viêm họng do nhiễm liên cầu khuẩn, thường gặp ở trẻ em và tuổi dậy thì. Có hình dạng như những nốt vảy nhỏ, màu đỏ, hình giọt nước.
- Vảy nến mụn mủ (Pustular psoriasis): là thể nghiêm trọng của bệnh vảy nến, có các mụn mủ trên các mảng có thể làm chảy mủ và để lại các tổn thương màu đỏ…
- Vảy nến hồng cầu (Erythrodermic psoriasis): ảnh hưởng trên diện tích rộng (90% da), gây ra sự tổn thương gần như toàn cơ thể.
- Vảy nến giao thoa với viêm da tiết bã (Sebopsoriasis): hay xuất hiện trên mặt và da đầu, có dạng vết sưng và mảng có vảy màu vàng.
- Vảy nến móng tay(Nail psoriasis): chiếm khoảng 5%, có thể xuất hiện đầu tiên trước các thể khác. Ban đầu đốm màu vàng xuất hiện rải rác trên móng tay và chân. Sau đó thường có sự tách biệt lớp sừng móng ra khỏi đầu ngón và các móng thường giòn và phá vỡ dễ dàng.
Dấu hiệu của bệnh vẩy nến
Bệnh vảy nến là bệnh xuất hiện các mảng trên da, có các triệu chứng như:
- Da dày lên, xuất hiện các mảng.
- Da ở trên mảng đổi màu, thường ửng đỏ do viêm mạn tính.
- Mảng bám có vảy, bong tróc.
Dấu hiệu đầu tiên cảnh báo bệnh vẩy nến có thể là các vết sưng nhỏ, các vết sưng này phát triển và hình thành vảy trên đầu, nếu gãi có thể gây chảy máu.
Các triệu chứng kèm theo vảy nến ở da có thể là:
- Ngứa da, đau da, đau khớp.
- Da nứt nẻ, khô ráp.
- Mỏng tay bị nứt, dễ gãy.
Nguyên nhân gây ra bệnh vảy nến
Rối loạn ở hệ thống miễn dịch
Hệ thống miễn dịch là cơ chế phòng thủ của cơ thể chống lại các bệnh tật và nhiễm trùng. Một trong những loại tế bào quan trọng của hệ thống miễn dịch là tế bào T.
Tế bào T thường di chuyển trong cơ thể để phát hiện và tiêu diệt các vi khuẩn xâm nhập. Nhưng ở người bị vảy nến, tế bào T bắt đầu tấn công nhầm vào các tế bào da khỏe mạnh.
Điều này khiến cho lớp da sâu nhất sản sinh các tế bào da mới nhanh hơn bình thường, kích hoạt hệ thống miễn dịch sản xuất thêm tế bào T.
Nguyên nhân gây ra sự rối loạn này của hệ thống miễn dịch vẫn chưa rõ ràng, nhưng có thể có sự ảnh hưởng của một số gen và các yếu tố môi trường.
Yếu tố di truyền
Di truyền là một yếu tố quan trọng trong bệnh vảy nến. Bệnh vảy nến thường có xu hướng di truyền trong gia đình, do đó bạn có thể có nguy cơ mắc bệnh cao hơn nếu có người thân họ hàng bị bệnh.
Các tác nhân kích hoạt bệnh vẩy nến
Các tác nhân gây khởi phát bệnh vảy nến thường gặp bao gồm:
- Tổn thương da như trầy xước, vết cắt, bị côn trùng đốt hoặc bỏng nắng.
- Căng thẳng quá độ
- Sử dụng nhiều rượu bia.
- Một số loại thuốc như lithium, thuốc chống sốt rét, thuốc ức chế men chuyển (điều trị cao huyết áp).
- Viêm họng do liên cầu khuẩn có thể gây ra một dạng bệnh vảy nến gọi là vảy nến thể giọt.
- Thời tiết lạnh, khô.
Biến chứng nguy hiểm của bệnh vảy nến
Vảy nến không chỉ có tác hại đến da mà còn gây ra các biến chứng liên quan đến khớp như viêm khớp gây đau và cứng các khớp. Ngoài ra, mắc vảy nến còn có nguy cơ cao mắc các bệnh khác như:
- Tiểu đường.
- Rối loạn lipid máu (tên dân gian là tăng mỡ máu).
- Đột quỵ.
- Đau thắt ngực.
- Các bệnh tự miễn dịch khác: bệnh celiac, xơ cứng và viêm ruột( bệnh Crohn).
- Các bệnh về mắt như viêm kết mạc, viêm bờ mi và viêm màng bồ đào.
- Ảnh hưởng lớn đến tâm lý.
Cách chẩn đoán bệnh
Các bác sĩ sẽ dựa vào đặc điểm da để xác định tình trạng da có phải bệnh vảy nến hay không. Ngoài ra, để củng cố chẩn đoán, các bác sĩ sẽ đưa ra những câu hỏi như:
- Tiền sử mắc các bệnh da hoặc các bệnh mạn tính khác trước đây.
- Gia đình có ai mắc bệnh vảy nến hay không.
- Triệu chứng trên da xuất hiện khi nào.
- Có điều trị tại nhà không?
Nếu các triệu chứng ở trên không đủ để chẩn đoán, bác sĩ sẽ yêu cầu sinh thiết da (lấy mảnh da, soi dưới kính hiển vi) để chẩn đoán chính xác.
Nếu có dấu hiệu của viêm khớp do vảy nến, các bác sĩ sẽ chỉ định chụp X-quang các khớp liên quan đến đưa ra kết luận.
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ
Khi có bất cứ tổn thương nào trên da như xuất hiện lớp da dày, lớp da dày chuyển đỏ không mất đi và các đặc điểm đi kèm như:
- Vùng da dày lan rộng khắp cơ thể.
- Các vết thương này gây khó chịu và đau đớn.
- Các lớp da này không mất đi, cũng không cải thiện với điều trị.
Các phương pháp chữa bệnh
Vảy nến là tình trạng viêm ở da mạn tính nên không có phương pháp điều trị triệt để. Tuy nhiên, có thể sử dụng các biện pháp để giảm triệu chứng của bệnh này.
Phương pháp bôi thuốc thông thường
- Nhóm thuốc corticosteroid (Betamethasone, clobetasol): thường được sử dụng điều trị vảy nến, có tác dụng làm giảm viêm, ngứa và giảm tăng sinh tế bào da.
- Kem dưỡng ẩm: để làm ẩm, tránh khô da và hạn chế sự bong tróc da khi mắc bệnh vẩy nến.
- Thuốc làm chậm quá trình sản xuất tế bào da: các loại dầu gội chứa anthralin để điều trị vảy nến da dầu hiệu quả.
- Thuốc dẫn chất vitamin D3 (calcipotriol, calcitriol): thường được sử dụng trong điều trị vảy nến mảng hay vảy nến da đầu.
- Kem vitamin A hoặc retinoid: điều trị vảy nến nặng.
Các phương pháp khác
- Liệu pháp ánh sáng LED: sử dụng các bước sóng khác nhau tương ứng với các màu nhìn thấy được khác nhau, tác dụng vào các lớp tế bào da để giảm tình trạng viêm và làm chậm quá trình sinh sản tế bào da.
- Quang trị liệu với PUVA: cho da đã được dùng thuốc psoralens tác dụng với tia cực tím UAV để điều trị.
- Liệu pháp miễn dịch: dùng các thuốc miễn dịch để can thiệp vào quá trình tự miễn dịch của cơ thể khi mắc bệnh vảy nến.
- Methotrexate: dùng cho bệnh vảy nến nặng. Tuy nhiên, loại thuốc này sẽ có tác dụng phụ trên gan nên phải xét nghiệm chức năng gan 3 tháng/lần.
- Cyclosporine: dùng khi bệnh vảy nến nặng nhưng có thể gây tăng huyết áp và tổn thương thận.
Biện pháp phòng ngừa
Không có cách phòng bệnh đặc hiệu cho bệnh vảy nến, các biện pháp phòng ngừa chỉ xoay quanh bênh.
Hạn chế nguy cơ mắc và tái phát bệnh bằng cách giữ tinh thần thoải mái, bảo vệ làn da, tránh tiếp xúc với những nguồn lây nhiễm.
